Polacy na świecie: Domeykomania
Lidia Kawecka

Gdzie diabeł nie może, tam Polaka pośle. A potem oznaczy jego imieniem miejsca na niebie i ziemi. Ignacy Domeyko, herbu Dankiel, urodzony w Niedźwiadce Wielkiej na początku XIX wieku, na trwałe wpisał się w historię Chile.

Pasmo górskie Cordilliera de Domeyko, szczyt Cerro Domeyko, miejscowość Pueblo Domeyko czy port Lugareja Domeyko to zaledwie niektóre spośród ponad 140 nazw związanych z uczonym. Domeykitem nazwany został również występujący w Chile arsenek miedzi. Odkryta w  kwietniu 1975 roku planetoida nosi imię – jakby inaczej - 2784 Domeyko, zaś Domeykosaurus chilensis to dinozaur z grupy zauropodów.

Znany tam, zapomniany tu
Dziś nazwisko Ignacego Domeyki wymieniane jest w Chile z niemal nabożnym szacunkiem. Zna je każdy uczeń, ulicę Domeyki można znaleźć niemal w każdym większym mieście. Podobnie jak noszące jego imię szkoły i uczelnie. W Ameryce Południowej nikt nie ma wątpliwości, że żaden inny człowiek nie przyczynił się tak do rozkwitu gospodarczego Chile jak słynny Polak.

- To właśnie dzięki jego pracy w ubogim dotąd kraju rozwinęło się górnictwo, które z czasem stało się podstawą chilijskiej gospodarki. – mówi Elżbieta Szumska, właścicielka trasy turystycznej Kopalnia Złota w Złotym Stoku, której patronem jest  Domeyko. – Dzięki naszemu naukowcowi Chile osiągnęło pozycję jednego z najbogatszych i najbardziej rozwiniętych gospodarczo krajów Ameryki Południowej.  Paradoksalnie, imię uczonego ciągle cieszy się znacznie większym uznaniem za granicą niż w Polsce.

Ignacy Domeyko urodził się 1802 roku, w zamożnej i wykształconej rodzinie szlacheckiej. Kiedy miał siedem lat, zmarł mu ojciec i chłopiec wraz z matką znalazł się pod opieką braci ojca. Jeden ze stryjów, Józef, studiował mineralogię i górnictwo na Akademii Górniczej we Freibergu. On właśnie rozpalił w Ignacym pasję poznawania.

Trafił zresztą na podatny grunt. Domeyko był od dziecka niespokojnym duchem i chciwie chłonął  wiedzę z różnych, często bardzo odległych dziedzin. Na wydziale fizyczno-matematycznym Uniwersytetu Wileńskiego był najmłodszym, zaledwie 14-letnim słuchaczem. Podczas studiów zdobył wszechstronne podstawy wiedzy inżynierskiej, a także, co zaważyło na całym jego późniejszym życiu, poznał Adama Mickiewicza. Maryla Wereszczakówna, cioteczna siostra Domeyki była zresztą wielką i nieszczęśliwą miłością wielkiego wieszcza.

Właściwy człowiek na właściwym stanowisku
O chilijskiej przygodzie Ignacego Domeyki zadecydował przypadek. W latach 30. XIX stulecia Chile cieszyło się uzyskaną przed kilkunastu laty niepodległością. Sukces młodej republiki nie był jednak możliwy bez rozwoju przemysłu i co za tym idzie, bez kadry specjalistów.

Górnictwo i wydobycie kruszców miało być dźwignią rozwoju gospodarki. Rząd podjął więc decyzję o ściągnięciu naukowców ze starego kontynentu, wabiąc ich atrakcyjnymi kontraktami. W październiku 1837 roku Adam Mickiewicz poinformował Domeykę o propozycji rektora Szkoły Górniczej w Paryżu, która dotyczyła posady profesora chemii w Chile. I tak się wszystko zaczęło. [...]

więcej na:  http://przewodnik.onet.pl/1110,1660,160 … tykul.html

Prawde mówiąć słyszałem o nim bardzo nie wiele.